Robienie zakupów przez Internet ma wiele plusów, które powodują iż rośnie rzesza fanów takiej formy robienia zakupów. Jak wynika z tegorocznego raportu (gemius.pl), aż 77% internautów dokonało przynajmniej raz zakupów online. Zanim jednak dokonamy zakupu, warto znać prawa i obowiązki konsumenta i sprzedawcy.

ZAKUPY PRZEZ INTERNET

Umowa zawarta na odległość to umowa zawarta z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie (np. zakupy w e-sklepie, rejestracja w portalu internetowym). Warto również znać alternatywną formę zawierania umów, która również wpływa na dalsze nasze uprawnienia : umowa zawarta poza siedzibą przedsiębiorstwa.

Umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa to natomiast umowa z konsumentem zawarta:

- przy jednoczesnej fizycznej obecności stron w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy (np. w domu konsumenta, na prezentacji organizowanej w hotelu);

- w wyniku przyjęcia oferty złożonej przez konsumenta w okolicznościach, o których mowa powyżej;

- w lokalu przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość bezpośrednio po tym, jak nawiązano indywidualny i osobisty kontakt z konsumentem w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy, przy jednoczesnej fizycznej obecności stron (np. zaproszenie konsumenta z ulicy na pokaz w lokalu przedsiębiorcy);

- podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami.

Lokalem przedsiębiorstwa jest:

- miejsce prowadzenia działalności będące nieruchomością albo częścią nieruchomości, w którym przedsiębiorca prowadzi działalność na stałe;

- miejsce prowadzenia działalności będące rzeczą ruchomą, w którym przedsiębiorca prowadzi działalność zwyczajowo albo na stałe.

ODSTĄPIENIE OD UMOWY

Konsument, który zawarł umowę na odległość (lub poza lokalem przedsiębiorstwa) może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny.

To uprawnienie nie przysługuje w przypadku zakupów w sklepach tradycyjnych.

Jak obliczyć, od kiedy biegnie termin na odstąpienie od umowy?

- dla umowy, w wykonaniu której przedsiębiorca wydaje rzecz, będąc zobowiązany do przeniesienia jej własności – od objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta lub wskazaną przez niego osobę trzecią inną niż przewoźnik;

- dla umowy, która obejmuje wiele rzeczy, które są dostarczane osobno, partiami lub w częściach – od objęcia w posiadanie ostatniej rzeczy, partii lub części;

- dla umowy, która polega na regularnym dostarczaniu rzeczy przez czas oznaczony – od objęcia w posiadanie pierwszej z rzeczy;

- dla pozostałych umów (np. zlecenia) – od dnia zawarcia umowy.

Jak odstąpić od umowy?

Konsument może odstąpić od umowy, składając przedsiębiorcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy, co może dokonać w formie pisemnej i doręczyć sprzedawcy:

- listem poleconym za potwierdzeniem odbioru;

- osobiście w lokalu przedsiębiorcy, za potwierdzeniem dostarczenia

- wysyłając e-maila do sprzedawcy (o ile taka forma jest przewidziana przez sprzedawcę).

Do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy i zwrot towaru to dwie zupełnie różne czynności – konsument nie musi ich dokonywać jednocześnie – jednakże jest to najbardziej praktyczne rozwiązanie.

W przypadku skutecznego odstąpienia od umowy zawartej na odległość (lub poza lokalem przedsiębiorstwa) umowę uważa się za niezawartą.

Zarówno przedsiębiorca, jak i konsument mają w tej sytuacji obowiązek rozliczenia się, czyli zwrócenia sobie wzajemnie tego co sobie świadczyli.

Przedsiębiorca:

- musi niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o odstąpieniu od umowy, zwrócić konsumentowi wszystkie dokonane przez niego płatności, w tym koszty dostarczenia rzeczy. Powinien dokonać tego przy użyciu takiego samego sposobu zapłaty, jakiego użył konsument, chyba że konsument wyraźnie zgodził się na inny sposób zwrotu, który nie wiąże się dla niego z żadnymi kosztami.

Ale:

- może wstrzymać się ze zwrotem płatności do chwili otrzymania rzeczy z powrotem lub dostarczenia przez konsumenta dowodu jej odesłania.

Przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić nie tylko wartość oddawanego towaru, lecz także koszt związany z najtańszym spośród zawartych w ofercie sprzedawcy.

Konsument:

- ma obowiązek zwrócić rzecz przedsiębiorcy lub przekazać ją osobie upoważnionej przez przedsiębiorcę do odbioru niezwłocznie, jednak nie później niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy, chyba że przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze rzecz. Do zachowania terminu wystarczy odesłanie rzeczy przed jego upływem.

- ponosi tylko bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub przed zawarciem umowy nie poinformował konsumenta o tej konieczności.

- konsument ponosi odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy będące wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i jej funkcjonowania.

Jeżeli konsument zmniejszy wartość rzeczy niewłaściwie ją użytkując, sprzedawca ma prawo obciążyć go dodatkowymi kosztami. Nie będzie mógł jednak tego uczynić, jeżeli nie poinformuje konsumenta o możliwości i terminie odstąpienia od umowy oraz istnieniu formularza, za pomocą którego można tego dokonać.

Nie zostałem poinformowany o prawie odstąpienia?

Jeżeli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia od umowy, prawo to wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia upływu powyższego terminu. Jeżeli jednak konsument został poinformowany o tym przed upływem tego terminu, termin do odstąpienia od umowy upływa po 14 dniach od udzielenia konsumentowi tej informacji.

Czy trzeba podawać przyczynę odstąpienia?

Nie. Często się zdarza, że wraz z przesyłką sprzedawca załącza formularz odstąpienia wraz z wyszczególnionymi powodami. Jest to niewiążąca konsumenta propozycja powodów, konsument nie jest zobligowany do podawania przyczyny odstąpienia od umowy.

Czy mogę odstąpić od umowy zawartej przez portale sprzedażowe (np.: Allegro)?

Tak, jeżeli sprzedawcą będzie przedsiębiorca (a nie osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej), a nabywcą konsument, temu ostatniemu będzie przysługiwało prawo odstąpienia od umowy w terminie 14 dni.

Prawo odstąpienia nie przysługuje w sytuacji, gdy sprzedawcą jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.

Czy przedsiębiorca może odstąpić od umowy?

Od 1 stycznia 2021 roku przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą, którzy dokonują zakupów na firmę poza lokalem sprzedającego (przez internet, telefon lub korespondencyjnie), mogą korzystać z prawa do odstąpienia od zawartej umowy na takich samych zasadach jak konsumenci będący osobami fizycznymi. Warunkiem jest jednak to, aby taki zakup nie pozostał w związku z prowadzoną działalnością, a przedsiębiorstwo nie było prowadzone w formie spółki prawa handlowego. Termin na odstąpienie od zawartej umowy wynosi 14 dni i jest liczony albo od dnia jej zawarcia, albo od chwili doręczenia towaru lub wykonania zamawianej usługi.

UWAGA!

Nie zawsze można odstąpić od zawartej w wyżej opisane sposoby umowy!

Prawo odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość NIE przysługuje konsumentowi w odniesieniu do umów:

1. o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy;
2. w której cena lub wynagrodzenie zależy od wahań na rynku finansowym, nad którymi przedsiębiorca nie sprawuje kontroli, i które mogą wystąpić przed upływem terminu do odstąpienia od umowy;
3. w której przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb (np.: rzeczy robione na indywidualne zamówienie);
4. w której przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia (np. zakup niektórych produktów spożywczych w sklepie internetowym);
5. w której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu (np. zakup i otwarcie opakowania kremu);
6. w której przedmiotem świadczenia są rzeczy, które po dostarczeniu, ze względu na swój charakter, zostają nierozłącznie połączone z innymi rzeczami (np. paliwo wlane do samochodu);
7. w której przedmiotem świadczenia są napoje alkoholowe, których cena została uzgodniona przy zawarciu umowy sprzedaży, a których dostarczenie może nastąpić dopiero po upływie 30 dni i których wartość zależy od wahań na rynku, nad którymi przedsiębiorca nie ma kontroli (np. zakup wina dostarczanego długo po zawarciu umowy o charakterze spekulacyjnym, w przypadku gdy jego wartość zależy od wahań rynku);
8. w której konsument wyraźnie żądał, aby przedsiębiorca do niego przyjechał w celu dokonania pilnej naprawy lub konserwacji; jeżeli przedsiębiorca świadczy dodatkowo inne usługi niż te, których wykonania konsument żądał, lub dostarcza rzeczy inne niż części zamienne niezbędne do wykonania naprawy lub konserwacji, prawo odstąpienia od umowy przysługuje konsumentowi w odniesieniu do dodatkowych usług lub rzeczy (np. wezwanie hydraulika do naprawy zlewu);
9. w której przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe lub wizualne albo programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu (np. otwarcie zafoliowanej gry);
10. o dostarczanie dzienników, periodyków lub czasopism, z wyjątkiem umowy o prenumeratę;
11. zawartej w drodze aukcji publicznej; UWAGA: wyjątek ten nie obejmuje serwisów aukcyjnych typu Allegro;
12. o świadczenie usług hotelarskich, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii, usług związanych z wypoczynkiem, wydarzeniami rozrywkowymi, sportowymi lub kulturalnymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień lub okres świadczenia usługi (np. zakup biletu na mecz);
13. o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło się za wyraźną zgodą konsumenta przed upływem terminu do odstąpienia od umowy i po poinformowaniu go przez przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia od umowy (np. zakup na stronie internetowej dostępu do bazy piosenek).

Bezpieczne zakupy przez Internet.

Bezpieczeństwo w Internecie jest niezwykle ważne i dotyczy to również zakupów. Jeżeli konsument zachowa podstawowe zasady bezpieczeństwa jest w stanie zminimalizować ryzyko związane z zakupami dokonywanymi przez Internet.

Co warto zrobić przed dokonaniem zakupów?

Warto sprawdzić:

- datę uruchomienia sklepu internetowego tj. daty zarejestrowania domeny sklepu;

- dane dotyczące sprzedawcy: adres siedziby, formę działalności oraz spójność tych danych;

- czy strona sprzedawcy internetowego jest właściwie zabezpieczona;

- czy sprzedawca internetowy wykorzystuje do przeprowadzenia płatności znanego operatora płatności internetowych;

- czy sprzedawca proponuje zróżnicowane formy płatności; im więcej możliwości wyboru, tym większa wiarygodność;

- czy i w jakiej formie sprzedawca potwierdza dokonanie zamówienia, dokonanie opłaty za zamówienie, potwierdzenia wysłania

- komentarze innych klientów na temat danego sprzedawcy internetowego; sprawdź komentarze na różnych portalach/stronach.

Zapoznaj się:

- z regulaminem sklepu internetowego oraz informacjami na stronie sklepu; sprawdź czy znajdują się tam następujące informacje dotyczące:

• terminu, sposobu i kosztu dostawy;
• ochrony danych osobowych;
• sposobu płatności;
• minimalnej wartości zamówienia;
• reklamacji, polityki zwrotów;
• kraju wysyłki.

Kupuj za pośrednictwem uznanych internetowych serwisów zakupowych tzn. takich, które działają od dłuższego czasu i cieszą się dobrą opinią kupujących.

Czytaj komunikaty na stronie, zanim zaznaczysz „akceptuj”.

Chroń swoje dane:

- rejestrując się w różnych sklepach – używaj różnych loginów i haseł; nie zapisuj ich razem, ani na komputerze;

- dysponuj osobną kartą/kontem do zakupów internetowych.

Dokładnie czytaj opisy, parametry produktu, właściwości, ale też jego dostępność. Sprawdź czy produkt jest produktem personalizowanym, na zamówienie.

Zachowaj korespondencję e-mailową, faktury/paragony oraz inne materiały pozwalające na ustalenie warunków transakcji;

Co zrobić, gdy prawdopodobnie doszło do oszustwa?

- Zbierz dowody (korespondencja e-mailowa, potwierdzenie dokonania przelewu, korespondencja sms'owa, itp.);

- Złóż zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa organom ścigania (Policja lub Prokuratura);

- Zawiadom swój bank i poinformuj go o złożeniu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Możesz otrzymać zwrot pieniędzy z transakcji, która nie została zrealizowana lub była zrealizowana nieprawidłowo. Poznaj zasady chargeback.

- Wystaw opinie. Uwaga: należy ostrożnie formułować opinie i komentarze odnoszące się do danego sprzedawcy internetowego. Wszelkie nieprawdziwe i szkalujące sprzedawcę opinie i komentarze mogą być powodem wytoczenia powództwa cywilnego z tytułu zniesławienia.

___________________________________________

Niniejsza publikacja nie stanowi wiążącej porady prawnej, albowiem takowa winna być dostosowana do indywidualnego stanu faktycznego.

___________________________________________

Sfinansowano ze środków otrzymanych z Powiatu Cieszyńskiego pochodzących z budżetu państwa.